Ai cũng biết hút thuốc lá nguy hại đến sức khỏe như thế nào. Ai cũng nhìn thấy những cảnh báo sức khỏe đáng sợ trên vỏ bao thuốc lá. Nhưng hàng ngày, hàng giờ người ta vẫn hút thứ độc hại vào người, bất chấp hậu quả xấu. Đó là còn chưa kể những tổn thất về mặt kinh tế cho gia đình và rộng hơn nữa là cho cả quốc gia.
Những thứ giết người trong thuốc lá
Theo báo cáo của Tổng hội Y khoa Hoa Kỳ, khói thuốc lá chứa 7.000 hóa chất, trong đó có 69 chất gây ung thư. Trong đó, chất độc hại điển hình trong khói thuốc lá gồm: Nicotine, hắc ín, khí CO, Benzen…. Nicotine là một chất gây nghiện có trong thuốc lá, được hấp thụ vào máu và ảnh hưởng đến não bộ trong khoảng 10 giây sau khi hút vào. Sau mỗi lần hít một hơi thuốc lá, Nicotine gây tăng nhịp đập của tim, co thắt mạch máu ở tim, tăng mạch và huyết áp.
Cơ quan Kiểm soát Dược và thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) xếp nicotine vào nhóm các chất có tính chất dược lý gây nghiện mạnh, tương tự Heroin và Cocain. Khi Nicotine trong khói thuốc gắn kết thụ thể Nicotine trên các tế bào thần kinh tại “trung tâm thưởng” ở hệ viền não bộ, các hóa chất trung gian dẫn truyền thần kinh được phóng thích gây ra một loạt các phản ứng hóa học tạo ra nhiều tác động tâm thần kinh như cảm giác sảng khoái, vui vẻ, tăng hoạt động nhận thức. Tuy nhiên cảm giác đó sẽ mau qua đi sau vài phút. Khi nồng độ Nicotine trong cơ thể giảm xuống, người hút thuốc sẽ cảm thấy bứt rứt, căng thẳng; không tập trung được; buồn bã, lo lắng; rối lọan giấc ngủ.. vì vậy để có sự thoải mái, người hút thuốc phải tiếp tục hút thuốc.
Ở những người sử dụng thuốc lá, Nicotine được tìm thấy ở tất cả các cơ quan, bộ phận trong cơ thể và trong cả sữa mẹ. Đối với những người hút trên 15 điếu thuốc một ngày, nồng độ Nicotine trong máu luôn ở mức cao làm cho việc cai thuốc trở lên khó khăn hơn rất nhiều. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng các nhà sản xuất thuốc lá sử dụng nhiều hoá chất đi kèm nhằm tăng độ hấp thu Nicotine vào cơ thể.
Hắc ín hay còn gọi là nhựa thuốc lá, có màu đen và quánh giống như nhựa đường, chứa rất nhiều chất gây ung thư. Đây được coi là thứ chất độc được xếp hàng sau Nicotin. Đồng thời, trong thuốc lá còn có chất Carbon monoxide (khí CO). Khí CO trong khói thuốc lá khi hấp thụ vào máu sẽ gắn kết rất chặt với hemoglobine trong hồng cầu, làm giảm khả năng vận chuyển oxy của hồng cầu, giảm nồng độ oxy trong máu, làm máu đặc hơn và làm tăng gánh nặng cho tim. Khí CO góp phần hình thành các mảng xơ vữa động mạch đồng thời làm suy giảm sự hấp thụ các chất dinh dưỡng thiết yếu và ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và điều chỉnh cơ thể, liên quan đến bệnh tim, đột quỵ và các vấn đề tuần hoàn khác.
Benzene là một chất sinh ung thư được tìm thấy trong khói của dầu khí hay trong thuốc trừ sâu bọ. Chất này có nồng độ rất cao trong khói thuốc lá, lượng Benzene tác động đến con người từ khói thuốc lá chiếm một nửa lượng Benzene xâm nhập vào con người từ tất cả các nguồn. Nitrosamines cũng là một chất gây ung thư rất mạnh có nhiều trong khói thuốc và cả trong các sản phẩm thuốc lá không khói.
Ammonia được sử dụng trong thuốc kích thích tăng trưởng và trong các sản phẩm tẩy rửa. Trong sản xuất thuốc lá, chất này được sử dụng tăng cường khả năng hấp thụ Nicotine của niêm mạc đường hô hấp, vì thế cùng một lượng khói thuốc hít vào, lượng Nicotine được hấp thụ tăng lên. Formaldehyde là dung dịch dùng trong ướp xác, và nó cũng có nhiều trong khói thuốc. Chất này gây kích thích mũi, họng và mắt của người hút thuốc khi hít phải khói thuốc lá. Đồng thời, trong thuốc lá còn có chất Polycyclic aromatic hydrocarbon (PAH) - chất gây ung thư tìm thấy trong dầu đi ê zen và sản phẩm đốt cháy khác.
Loại bỏ thói xấu để tránh tổn thất
Mặc dù biết rất rõ những thứ độc hại có trong thuốc lá, nhưng nhiều người vẫn không từ bỏ thói quen hút thuốc vô cùng tai hại này. Anh Nguyễn Văn Huê ở phường Đức Giang, quận Long Biên, Hà Nội đã có “thâm niên” hút thuốc lá hơn 20 năm nay phân trần: “Biết thuốc lá có hại cho sức khỏe nên mấy lần tôi định bỏ thuốc nhưng vẫn chưa thực hiện được”. Điều đáng ngại là con trai anh Huê năm nay 18 tuổi cũng bắt đầu tập tọe hút thuốc giống bố. Vì cậu sống trong môi trường có khói thuốc nhiều năm nên bị chính thứ mùi gây nghiện ấy lôi cuốn. Như vậy có nghĩa là cả hai bố con anh Huê sẽ phải đối mặt với nhiều căn bệnh đe dọa sức khỏe nghiêm trọng.
Trong lễ mít tinh hưởng ứng ngày thế giới không thuốc lá và Tuần lễ quốc gia không thuốc lá (25 đến 31-5), Bộ trưởng Bộ Y tế Trần Thị Kim Tiến đã kêu gọi: “Người dân, đặc biệt là thế hệ trẻ không nên hút thuốc lá. Nếu đã lỡ nghiện thuốc lá thì nên bỏ để không ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng của mình và những người xung quanh. Tôi cũng mong rằng mọi người thực hiện nghiêm Luật phòng chống tác hại của thuốc lá. Công tác thanh tra, kiểm tra xử phạt những vi phạm về thuốc lá ở nước ta phải được thực hiện nghiêm. Có như vậy mới có thể phòng chống có hiệu quả tác hại của thuốc lá, giảm tỷ lệ tử vong từ các bệnh do tác hại của thuốc lá gây ra”.
Ông Lokky Wai – Trưởng Đại diện WHO tại Việt Nam cho biết, tổn thất do thuốc lá Việt Nam chiếm tới gần 1% GDP mỗi năm. Nếu những tổn thất này có thể tránh được thông qua kiểm soát thuốc lá, nó sẽ giúp giảm nghèo, tăng năng suất lao động và thúc đẩy phát triển toàn quốc. Ông Lokky Wai cho rằng, thuốc lá còn là rào cản lớn đối với sự phát triển bền vững ở một số mặt trận như an ninh lương thực, bình đẳng giới, giáo dục, tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường.
(Theo Congannhandan)
