Cơ quan Đầu mối (NFPs) thực hiện Điều lệ y tế quốc tế (IHR) của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) thông tin tại Vương quốc Ả Rập Xê Út báo cáo từ ngày 01 ngày 05 tháng 9 năm 2015 bổ sung 25 trường hợp xác định nhiễm MERS-CoV, 05 trường hợp tử vong, trong đó 10 trường hợp xảy ra tại một bệnh viện ở thủ đô Riyadh.
Số trường hợp nhiễm MERS-CoV đến nay
Thế giới từ tháng 9 năm 2012 đến nay, đã ghi nhận số (nhiễm/tử vong) là 1.542/544 trường hợp.
Quốc gia có công dân nhiễm MERS-CoV: 26 quốc gia
- Ca bệnh tại chỗ (khu vực Trung Đông) có 9 quốc gia: Ả Rập Xê Út, Tiểu Vương quốc Ả rập thống nhất (UAE), Qatar, Oman, Jordan, Kuwait, Yemen, Lebanon, Iran.
- Ca bệnh xâm nhập (ngoài khu vực Trung Đông) có 17 quốc gia: Anh, Pháp, Tunisia, Italy, Hy Lạp, Ai Cập, Mỹ, Hà Lan, Algeria, Áo, Thổ Nhĩ Kỳ, Đức, Philippines, Malaysia, Hàn Quốc, Trung Quốc, Thái Lan.
Ủy ban tình trạng khẩn cấp WHO tuyên bố:
Ban thư ký WHO cung cấp một bản cập nhật cho Uỷ ban khẩn cấp về phát triển dịch tễ học, khoa học, kể cả trường hợp gần đây và cách thức lây nhiễm tại Ả Rập Xê Út (KSA), Jordan, Tiểu Vương quốc Ả rập thống nhất (UAE), cũng như những đánh giá rủi ro hiện tại liên quan đến các sự kiện, thông tin về kiểm soát, các biện pháp phòng chống MERS và báo cáo thông tin, đánh giá các sự kiện, tình hình dịch bệnh MERS-CoV tại một số quốc gia: Jordan, UAE, KSA, Hàn Quốc, Thái Lan, Philippines. Ngày 03/9/2015, Tổng giám đốc WHO đã triệu tập cuộc họp trực tuyến về MERS-CoV, tại cuộc họp các chuyên gia đã phân tích, đánh giá tình hình dịch bệnh và nhận định:
- Tình hình dịch bệnh MERS hiện vẫn chưa phải là một sự kiện Y tế công cộng khẩn cấp cần quan tâm quốc tế (PHEIC).
- Cần một ý thức cao hơn có sự quan tâm về tình hình MERS tổng thể.
- Mặc dù MERS đã xuất hiện ba năm ở người nhưng vẫn xếp vào nhóm bệnh truyền nhiễm mới nổi.
- Ổ chứa vi rút Corona ở lạc đà tiếp tục lây sang người ở một số nước và tiếp tục có các trường hợp lây truyền từ người sang người trong các cơ sở y tế. Chưa có bằng chứng lây từ người sang người trong cộng đồng.
- Tăng cường biện pháp kiểm soát nhiễm khuẩn trong bệnh viện, trong phòng chăm sóc sức khỏe người bệnh, khoa hồi sức cấp cứu, duy trì thường xuyên điều kiện dự phòng cơ bản sẽ khống chế được dịch bệnh và một số tiến bộ đã đạt được trong phòng chống dịch bệnh MERS-CoV.
- Kết quả sự tiến bộ vừa qua là chưa đủ để kiểm soát mối đe dọa đối với MERS và cho đến khi đạt được điều này, các quốc gia, cá nhân và cộng đồng toàn cầu sẽ vẫn còn nguy cơ đáng kể đối với các ổ dịch mới, nhất là các quốc gia khu vực Trung Đông.
- Sự hành hương của du khách theo tập tục, nhận thức của cộng đồng, nhân viên y tế cũng như hệ thống giám sát dịch bệnh hạn chế hoặc yếu kém của các quốc gia sẽ còn có sự xuất hiện một ổ dịch MERS mới; có thể bùng phát và ảnh hưởng nghiêm trọng tới hệ thống y tế và xã hội.
- Nhiều khuyến cáo phòng chống MERS đã không được tuân thủ hoàn toàn, báo cáo các trường hợp không có triệu chứng đã được thử nghiệm dương tính với vi rút không được đầy đủ.
- Các báo cáo nghiên cứu giám sát tại các nước bị ảnh hưởng, giám sát vi rút học vẫn còn hạn chế; việc tìm hiểu cách thức vi rút lây truyền từ động vật sang người, từ người sang người còn thiếu thông tin, bằng chứng khoa học về MERS-CoV từ các cơ sở y tế, từ khu vực chăn nuôi.
- Tất cả các cơ quan liên quan, đặc biệt là y tế công cộng quốc gia, Thú y và các cơ quan nông nghiệp lưu ý những rủi ro sức khỏe cộng đồng sẽ tiếp tục và đáng kể gây ra bởi MERS. Các lĩnh vực này phải phối hợp chặt ché, chia sẻ quốc tế và làm theo những khuyến cáo đã được WHO đưa ra.
WHO khuyến cáo đối với MERS-CoV:
1. Nhóm nguy cơ cao mắc MERS-CoV là những người mắc bệnh đáo tháo đường, suy thận, bệnh phổi mãn tính, những người bị bệnh suy giảm miễn dịch. Những đối tượng này nên tránh tiếp xúc với động vật đặc biệt là lạc đà khi tới các trang trại, chợ, chuồng trại nơi vi rút có khả năng lưu hành.
2. Các biện pháp vệ sinh chung như rửa tay bằng xà phòng trước và sau khi sờ vào động vật và tránh tiếp xúc với động vật ốm.
3. Tuân thủ thực hành vệ sinh an toàn thực phẩm, không nên uống sữa tươi hoặc sữa bị nhiễm chất tiết của lạc đà không an toàn hoặc ăn thịt chưa nấu chín.
5. Thông tin phòng chống MERS-CoV tại khu vực vi rút có thể lưu hành cần được phổ biến rộng rãi, nhất là tại các cơ sở y tế trong khu vực.
Khuyến cáo với các quốc gia:
1. Cần cảnh giác, tiếp tục giám sát các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính, xem xét các trường hợp nhiễm trùng hô hấp khác thường và có tiền sử về từ các nước vùng Trung Đông.
2. Triển khai các biện pháp cơ bản phòng chống, kiểm soát phòng lây nhiễm, nhất là phòng lây nhiễm trong các cơ sở y tế.
3. Do MERS-CoV có các triệu chứng sớm không điển hình cần áp dụng các biện pháp dự phòng tiêu chuẩn và đầy đủ đối với cơ sở y tế và nhân viên chăm sóc người bệnh nhiễm trùng đường hô hấp và nghi ngờ nhiễm MERS-CoV.
4. Hoàn thành các điều tra, đánh giá về MERS-CoV để có hiểu biết đầy đủ về dịch tễ học, yếu tố nguy cơ.
5. Hỗ trợ nâng cao năng lực phòng chống cho các quốc gia bị ảnh hưởng bởi MERS-CoV.
6. Nâng cao nhận thức và truyền thông nguy cơ về MERS-CoV cho cộng đồng, cán bộ y tế, chính quyền.
7. Nâng cao nhận thức về MERS-CoV đối với du khách đến và đi từ các nước bị ảnh hưởng bởi MERS-CoV, thực hành các biện pháp vệ sinh y tế công cộng tốt.
8. Tăng cường hợp tác liên ngành, đặc biệt là thú y và y tế.
9. Chưa cần sàng lọc đặc biệt tại cửa khẩu, không hạn chế thương mại và du lịch tới các quốc gia bị ảnh hưởng.
10. Chia sẻ với WHO các thông tin liên quan cần thiết.
- Áp dụng đầy đủ các khuyến cáo trên.
- Chính quyền các quốc gia phải đảm bảo rằng tất cả các cơ sở y tế có đủ năng lực, kiến thức và đào tạo để thực hiện và duy trì thực hành tốt, đặc biệt là phòng chống lây nhiễm, biện pháp kiểm soát và xác định sớm các trường hợp.
- Cơ quan liên quan phối hợp cộng tác giải quyết các vấn đề chuyên sâu của hệ thống đó không cản trở sự kiểm soát đối với MERS, cả ở động vật và con người.
- Chính quyền các quốc gia phải đảm bảo việc chia sẻ nhanh chóng và kịp thời các thông tin quan trọng về sức khỏe công cộng, bao gồm cả điều tra dịch tễ học, thông tin chuỗi gen của vi rút phát hiện từ các nghiên cứu.
- Đẩy mạnh hợp tác quốc tế để phát triển vắc xin và thuốc chữa bệnh cho người và động vật.
- Bằng chứng cho thấy con lạc đà là nguồn chính của nhiễm trùng ở cộng đồng, y tế công cộng, sức khỏe động vật và ngành nông nghiệp phải nâng cao sự hợp tác của họ để giải quyết các nguy cơ sức khỏe cộng đồng của MERS.
- Nhận thức của Lãnh đạo cấp cao các quốc gia là điều cần thiết để đảm bảo toàn bộ Chính phủ phản ứng linh hoạt, hiệu quả và phối hợp tốt ứng phó với những thách thức do MERS cỏ thể gây gia.
WHO sẽ tiếp tục cung cấp bản tin cập nhật về MERS cho các thành viên Ủy ban và các quốc gia thành viên.
Kiểm dịch y tế Việt Nam tại các cửa khẩu quốc tế:
1. Tiếp tục giám sát MERS-CoV trong vòng 14 ngày đối với những người đến và đi từ các quốc gia khu vực Trung Đông: Ả Rập Xê Út (KSA), Tiểu Vương quốc Ả rập thống nhất (UAE), Qatar, Oman, Jordan, Kuwait, Yemen, Lebanon, Iran và Bahrian.
2. Cán bộ trực giám sát các bệnh phải kiểm dịch y tế sẵn sàng tư vấn hỗ trợ thông tin cho du khách về phòng chống MERS-CoV.
3. Báo cáo kịp thời khi trường hợp nghi ngờ MERS-CoV theo quy định.
TTGDSK (theo Cơ quan Đầu mối IHR, Văn phòng EOC, Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế)
