Như chúng ta đã biết: hút thuốc lá có hại cho sức khoẻ; tuy nhiên, tỷ lệ người hút thuốc lá đang có xu hướng tăng lên, đặc biệt ở các nước đang phát triển. Theo thống kê, một năm người Việt Nam đã bỏ ra khoảng 31.000 tỷ đồng để mua thuốc lá, khoảng 23.000 tỷ đồng chi phí điều trị và chi phí do mất khả năng lao động vì ốm đau và tử vong sớm ở 5 nhóm bệnh (ung thư phổi, ung thư đường tiêu hóa - hô hấp trên, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, nhồi máu cơ tim, đột quỵ) trên tổng số 25 bệnh do thuốc lá gây ra. Khói thuốc lá chứa trên 4000 hoá chất, nguy hiểm nhất là chất hắc ín, nicotin, chất gây nghiện... Cứ hút mỗi điếu thuốc là tự mình làm mất đi 5,5 giây cuộc sống. Tuổi thọ trung bình của người hút thuốc lá ngắn hơn so với người không hút thuốc từ 5-8 năm; làm tăng tỷ lệ tử vong từ 30-80%. Khi hút thuốc lá, khói thuốc qua phổi ngấm vào máu, tích luỹ lâu ngày trở thành điều kiện và nguyên nhân gây nên các bệnh sau: - Bệnh tim mạch: chiếm hàng đầu trong các bệnh do khói thuốc: tạo ra mảng xơ vữa, tổn thương lòng mạch, gây viêm tắc mạch máu, gây đau nhức chân tay, nhồi máu cơ tim, xuất huyết não, giảm trí nhớ, giảm trí thông minh và khả năng học tập... - Bệnh ung thư: Chủ yếu là ung thư phế quản phổi (chiếm 90%), ung thư vòm họng, miệng, thực quản (hút thuốc kèm theo uống rượu, nguy cơ ung thư vòm họng rất cao), ung thư ruột... Ở người hút thuốc, bệnh ung thư dễ phát triển hơn so với người không hút thuốc. - Bệnh hô hấp: Bệnh phổi mãn tính, tắc nghẽn thông khí, viêm phế quản mãn tính. Đặc biệt ở người hút thuốc còn gây ô nhiễm không khí và ảnh hưởng tới môi trường, những người xung quanh hít phải cũng bị nhiễm độc, nguy hiểm nhất là đối với các cháu nhỏ. - Bệnh răng và lợi: Viêm loét, cao răng, các mảng bám vào răng làm cho răng dễ bị lung mủ, dễ rụng tự nhiên hơn. - Các bệnh khác: Tăng nguy cơ loãng xương gây đau nhức thân thể, khó ngủ và giảm thể lực cơ thể do thiếu ôxy mãn tính. - Đối với nam giới: Giảm số lượng và chất lượng tinh trùng, dễ dẫn đến vô sinh. - Đối với phụ nữ và bào thai: Tăng nguy cơ ung thư tử cung, rối loạn kinh nguyệt, ung thư vú, dị dạng thai nhi. Nguy cơ bị thiếu cân sẽ cao gấp 2 lần so với người không hút thuốc. - Đối với trẻ em: Dễ bị còi xương, trí tuệ chậm phát triển, suy dinh dưỡng do bị giảm tiết sữa ở người mẹ. Tổ chức Y tế thế giới đã đưa ra Công ước khung kiểm soát thuốc lá (năm 2003), Việt Nam tham gia công ước khung kiểm soát thuốc lá vào năm 2004 và ban hành Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá đã được Quốc Hội khóa XIII kỳ họp thứ 3 thông qua ngày 16/8/2012 và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/5/2013. Tại Điều 11, chương II của Luật phòng, chống tác hại của thuốc lá đã quy định về Địa điểm cấm hút thuốc lá hoàn toàn như sau:
- Địa điểm cấm hút thuốc lá hoàn toàn trong nhà và trong phạm vi khuôn viên bao gồm:
- a) Cơ sở y tế;
- b) Cơ sở giáo dục, trừ các cơ sở quy định tại điểm b khoản 2 Điều này;
- c) Cơ sở chăm sóc, nuôi dưỡng, vui chơi, giải trí dành riêng cho trẻ em;
- d) Cơ sở hoặc khu vực có nguy cơ cháy, nổ cao.
- Địa điểm cấm hút thuốc lá hoàn toàn trong nhà bao gồm:
- a) Nơi làm việc;
- b) Trường cao đẳng, đại học, học viện;
- c) Địa điểm công cộng, trừ các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này và khoản 1 Điều 12 của Luật này.
- Phương tiện giao thông công cộng bị cấm hút thuốc lá hoàn toàn bao gồm ô tô, tàu bay, tàu điện.
Các hoạt động phòng chống tác hại của thuốc lá (PCTHTL) được Bộ Y tế, Quỹ PCTHTL tích cực phối hợp với các bộ, ngành, tổ chức chính trị, xã hội, các tỉnh, thành phố khai đồng bộ từ Trung ương đến địa phương, đến nay hầu hết các tỉnh, thành phố thành lập Ban chỉ đạo PCTHTL, thu hút sự tham gia của đông đảo người dân, như sự kiện thể thao không khói thuốc... Tuy nhiên vẫn còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc; mặc dù ý thức của người dân về tác hại của thuốc lá có chuyển biến, nhưng ở nhiều bộ phận dân cư vẫn còn chậm, dẫn đến tình trạng hút thuốc trong nhà, nơi công cộng, bệnh viện, trường học và nhất là tại các nhà hàng, khách sạn… vẫn còn nhiều; cho nên công tác PCTHTL vẫn gặp phải một số khó khăn. Công đoàn Y tế Việt Nam đã tổ chức nhiều đoàn giám sát việc thực hiện Luật Phòng chống tác hại thuốc lá và xây dựng môi trường cơ sở y tế không khói thuốc...Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại một số khó khăn, đặc biệt là ở các cơ sở khám chữa bệnh: Lưu lượng người bệnh, người nhà, người đến thăm quá đông, dẫn đến khó kiểm soát tình trạng hút thuốc lá trong bệnh viện; khuôn viên một số bệnh viện còn nhiều đầu mẩu thuốc lá. Việc tạo thói quen không hút thuốc lá là vô cùng quan trọng. Trong đó, các biện pháp mạnh mang tính cưỡng chế phải được bắt đầu từ việc thực thi quy định cấm hút thuốc lá nơi công cộng. Tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Ninh Bình, mỗi ngày lưu lượng nhân viên y tế, khách đến làm việc, người bệnh, người nhà người bệnh và khách thăm lưu trú đông; mặc dù đã có biển báo cấm hút thuốc và tuyên truyền người dân không hút thuốc tại bệnh viện; nhưng tình trạng hút thuốc vẫn diễn ra. Để bảo vệ sức khỏe cho nhân viên y tế, người bệnh và người nhà người bệnh; vì một môi trường không khói thuốc. Mọi người hãy tuân thủ quy định sau: Không hút thuốc lá ở bất kỳ đâu trong bệnh viện. Và vì một cộng đồng không khói thuốc, vì sức khỏe của mỗi người; hãy: - Để môi trường xung quanh bạn không khói thuốc lá. - Đừng hút thuốc lá trong nhà, phòng làm việc. - Đừng hút thuốc lá nơi công cộng. - Đừng hút thuốc trước mặt trẻ em. - Từ bỏ thuốc lá sớm nhất có thể; để tránh nguy cơ bệnh tật và tử vong.
Lan Hương
