Nhựa là vật liệu đa năng, nhẹ, bền và giá thành hợp lý, được sử dụng rộng rãi ở rất nhiều lĩnh vực, ngành nghề khác nhau, trong đó có ngành y tế. Tuy nhiên, chất thải nhựa đang trở thành vấn đề ô nhiễm môi trường toàn cầu bởi những đặc tính bền và khó phân hủy. Đặc biệt, ô nhiễm chất thải nhựa ảnh hưởng trầm trọng đến môi trường, sinh thái và sức khỏe con người.
Khi nhắc đến rác thải nhựa, chúng ta thường nghĩ đến túi nilon, ống hút, chai nước các loại. Nhưng không dừng lại ở đó, nhựa bao trùm toàn bộ đời sống của con người. Từ các thiết bị, đồ dùng sinh hoạt thường ngày trong gia đình, đến văn phòng phẩm tại nơi làm việc, các bao bì, các thiết bị ngành y tế, nhãn mác sản phẩm tại cửa hàng, siêu thị, thiết bị giải trí, nghe nhìn như băng đài, đầu đĩa, tivi, quần áo mặc hàng ngày được dệt từ sợi nhựa tổng hợp,… Nhựa còn tồn tại ở dạng siêu nhỏ, mà người ta hay gọi là hạt vi nhựa, có mặt trong sản phẩm kem đánh răng, sữa rửa mặt, dầu gội đầu… Dù tồn tại dưới dạng nào, là những hạt nhựa siêu nhỏ, hay gom thành từng khối, thì chất thải nhựa có tác hại khôn lường đến môi trường tự nhiên.
Rác thải nhựa không chỉ là vấn đề của Việt Nam, mà đang là vấn đề nóng hổi toàn cầu, đe dọa nghiêm trọng đến môi trường, ảnh hưởng đến sự sống còn của nhiều sinh vật trên hành tinh Trái Đất, trong đó có con người. Tuy nhiên, nhận thức của người dân về tác hại của rác thải nhựa nhìn chung còn hạn chế, chưa có các giải pháp hữu hiệu để ngăn chặn, giải quyết ô nhiễm nhựa và túi nilon.
“Theo số liệu tại Hội nghị trực tuyến triển khai giảm thiểu chất thải nhựa trong ngành Y tế (ngày 16/8/2019) đưa ra: Ước tính có hơn 700 loài sinh vật trên thế giới bị ảnh hưởng tiêu cực do ô nhiễm chất thải nhựa. Theo thống kê của Ủy ban châu Âu (EC), ước tính khoảng 8,3 tỷ tấn sản phẩm nhựa đã sản xuất đến năm 2018; khoảng 6,3 tỷ tấn nhựa trở thành rác thải và khoảng 5 tỷ tấn tích lũy ngoài môi trường hoặc được chôn lấp. Hằng năm, tổng cộng có khoảng 4,8 - 12,7 triệu tấn chất thải nhựa xả vào đại dương.
Theo Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết: “hiện nay, ngành y tế có hơn 13.000 cơ sở y tế, mỗi năm điều trị cho khoảng hơn 150 triệu lượt người và khoảng hơn 300 triệu lượt khám, điều trị ngoại trú. Mặt khác, khi vào bệnh viện, bệnh nhân thường đi kèm theo từ 1-2 người nhà, lượng rác thải từ bệnh nhân, người nhà người bệnh cùng với rác thải liên quan đến y tế rất lớn. Trong đó, đa số chất thải nhựa là các túi nilon khó phân hủy, sản phẩm nhựa dùng một lần để bao gói, sử dụng cho mục đích ăn uống, sinh hoạt của bệnh nhân. Theo báo cáo nhanh từ một số bệnh viện, có khoảng 5% trong số chất thải y tế phát sinh là chất thải nhựa, khoảng 22 tấn/ngày”. (http://soyte.hanoi.gov.vn).
Tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Ninh Bình mỗi ngày có khoảng trên dưới 1000 bệnh nhân đến khám và trung bình 1200 bệnh nhân điều trị nội trú, bên cạnh đó có khoảng từ 4000 đến 5000 người bao gồm: cán bộ nhân viên y tế, học sinh sinh viên thực tập, học việc, khách đến làm việc, khách thăm, người nhà người bệnh….thường xuyên đi lại, hoạt động mỗi ngày. Chính vì thế, việc dùng các sản phẩm nhựa để tiện cho việc chăm sóc người bệnh là khá phổ biến và ngày một tăng cao.
Bệnh viện đã đưa ra nhiều giải pháp và thực hiện đồng bộ đối với công tác khám chữa bệnh và tuyên truyền đến người bệnh và người nhà người bệnh cùng thực hiện.
Thực hiện theo hướng dẫn của Bộ Y tế ban hành Hướng dẫn giảm thiểu chất thải nhựa trong y tế.
Tăng cường sử dụng thuốc bằng đường uống; sử dụng các vật dụng sinh hoạt, các dụng cụ, vật tư, thiết bị y tế, bao bì, dụng cụ đóng gói, chứa, đựng thuốc, hóa chất làm từ vật liệu thân thiện với môi trường hoặc có thể tái sử dụng trong quá trình khám, chẩn đoán, điều trị, chăm sóc người bệnh, trong hoạt động nghiên cứu, kiểm nghiệm, kiểm định và các hoạt động chuyên môn y tế khác nhằm giảm phát sinh chất thải nhựa.
Thực hiện phân loại triệt để chất thải nhựa, ni lông khó phân hủy để thu gom, tái chế đúng quy định.
Phấn đấu tiến tới chấm dứt hoàn toàn việc sử dụng vật liệu nhựa dùng một lần và ni lông khó phân hủy trong đơn vị.
Xây dựng kế hoạch tập huấn, hướng dẫn nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi thói quen sử dụng túi nilon khó phân hủy, sản phẩm nhựa dùng một lần cho nhân viên y tế, người bệnh, người nhà người bệnh.
Tuyên truyền đến người bệnh, người nhà người bệnh về tác hại của rác thải nhựa đối với sức khỏe, bệnh tật và ô nhiễm không khí.
Kêu gọi toàn bộ nhân viên y tế, người bệnh và người nhà người bệnh thực hiện theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc: “kêu gọi toàn xã hội chung tay hành động chống rác thải nhựa”. Yêu cầu nhân viên y tế, người bệnh và người nhà người bệnh hạn chế sử dụng túi, chai, cốc, bát, đĩa, ống hút và các vật dụng khác làm từ nhựa dùng một lần hoặc nilon khó phân hủy cho mục đích ăn uống; thay thế các vật dụng bằng chất liệu khác như inox, thủy tinh, sành, sứ; sử dụng túi nilon tự phân hủy dùng một lần…để tránh gây ô nhiễm, đảm bảo sức khỏe cho con người.
Chất thải nhựa không chỉ gây ảnh hưởng trong các cơ sở y tế, mà còn ảnh hưởng đến cả cộng đồng, xã hội. Chính vì thế, mỗi người dân nên có các giải pháp cá nhân nhằm hạn chế rác thải nhựa, trước hết là bảo vệ đời sống chính bản thân và gia đình mình, bảo vệ môi trường sống xung quanh, góp phần nâng cao ý thức xã hội.
Lan Hương
