Bệnh sởi là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Paramyxoviridae gây ra. Bệnh hay xuất hiện vào thời điểm đông - xuân, thường xảy ra theo mùa, là bệnh thường gặp ở trẻ em, nhưng cũng xuất hiện ở người lớn, khả năng gây thành dịch cao.
1. Đường lây truyền bệnh:
Bệnh sởi lây qua đường không khí, do đó khả năng bùng phát thành dịch rất cao, nhất là ở những quần thể có tỷ lệ miễn dịch thấp với bệnh. Nếu không có hệ thống miễn dịch nghĩa là không được tiêm vắc xin hay đã mắc bệnh một lần sẽ dễ bị lây nhiễm thông qua con đường hô hấp.Nguồn lây truyền của bệnh (ổ chứa của bệnh) là con người.
2.Triệu chứng bệnh:
Khi bị mắc sởi, có thể có các triệu chứng bệnh sau: Sốt, phát ban, ho, viêm kết mạc mắt (mắt đỏ), chảy nước mũi.
3. Giai đoạn ủ bệnh:
Bệnh sởi có giai đoạn ủ bệnh thông thường từ 12-14 ngày, có thể kéo dài đến 21 ngày, và có thể lây truyền từ 1 ngày trước khi bắt đầu giai đoạn tiền triệu (khoảng 4 ngày trước khi phát ban) đến 4 ngày sau khi xuất hiện ban, ít nhất là sau ngày thứ 2 phát ban.
Khi bệnh sởi khởi phát, bệnh nhân thường biểu hiện bằng: sốt cao, viêm kết mạc, viêm long đường hô hấp trên, viêm thanh quản cấp,khó chịu mệt mỏi có thể xuất hiện các hạt Koplik. Sau sốt 3-4 ngày, ban bắt đầu xuất hiện, ban dát sẩn, màu hồng, xuất hiện lần lượt theo thứ tự từ sau tai, trán, xuống vùng ngực, lưng, rồi xuống đùi và bàn chân. Khi ban mất đi cũng mất theo thứ tự trên, ban bong vảy để lại vết thâm trên da.
4. Chăm sóc bệnh nhân bị sởi:
Khi mắc bệnh sởi, bệnh nhân nên được chăm sóc như sau:
- Cần cách ly bệnh nhân, cho bệnh nhân đeo khẩu trang y tế, tránh để bệnh nhân tiếp xúc với nhiều người.
- Bệnh nhân nên nghỉ ngơi tại buồng thoáng khí, đủ ánh sáng (tránh ánh sáng mạnh vì bệnh nhân có thể sợ ánh sáng). Buồng nên vệ sinh sạch sẽ thường xuyên.
- Ngủ đủ giấc, nghỉ ngơi nhiều.
- Giữ cho cơ thể đủ ấm, vệ sinh thân thể, vệ sinh răng miệng tốt, tuyệt đối không kiêng nước, kiêng gió.
- Nhỏ mắt, mũi bằng dung dịch nước muối sinh lý 0,9% hoặc có thể sử dụng dung dịch nhỏ mắt mũi chuyên dùng, mỗi ngày nhỏ 3-4 lần.
- Chú ý chế độ dinh dưỡng nhằm nâng cao thể trạng cho người bệnh. –
- Nên cho bệnh nhân ăn thức ăn dễ tiêu, ăn thành nhiều bữa. Bổ sung thêm vào bữa ăn các thức ăn giàu Vitamin (đặc biệt là thức ăn giàu Vitamin A). Với trẻ bú mẹ, tiếp tục cho trẻ ăn sữa mẹ, khi bị tiêu chảy trẻ cần được bú nhiều hơn.
- Uống nhiều nước, nước hoa quả, tốt nhất là sử dụng Oresol để đảm bảo đủ nước - điện giải.
- Chườm ấm khi sốt nhẹ, nếu sốt cao > 38,5oC dùng thuốc hạ sốt theo chỉ định của bác sĩ.
- Tuyệt đối không tự ý sử dụng bất kì loại thuốc nào cho bệnh nhân, đặc biệt là thuốc kháng sinh.
- Người chăm sóc bệnh nhân, người tiếp xúc với bệnh nhân cần đeo khẩu trang y tế, thực hiện rửa tay trước và sau khi tiếp xúc với người bệnh.
- Khi xuất hiện các dấu hiệu nặng của bệnh (đặc biệt là trẻ em), cần đưa ngay bệnh nhân đến cơ sở y tế để thăm khám, xử trí: Mệt, li bì, hoặc kích thích, bú kém hoặc bỏ bú, sốt cao, ho nhiều, thở nhanh, khó thở...bệnh nhân vẫn còn sốt khi ban đã hết.
5. Cách phòng Bệnh:
- Để bệnh sởi không còn là nỗi lo cho những bậc phụ huynh và cho toàn xã hội, các bạn nên có sự chuẩn bị tốt nhất để cho các em có khả năng miễn dịch bệnh sởi bằng cách phòng bệnh sởi sau: Bệnh sởi là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus gây ra, do đó, tiêm phòng vaccine sởi là biện pháp phòng tránh hàng đầu. Với bệnh sởi trẻ cần được tiến hành tiêm chủng đầy đủ hai mũi, mũi thứ nhất khi trẻ 9 tháng tuổi, và mũi thứ hai khi trẻ 18 tháng tuổi. Ngoài ra, nên thực hiện những biện pháp phòng bệnh chung:
- Người mắc bệnh sởi cần được cách ly, đồng thời tránh tập trung đông người khi xảy ra dịch.
- Bệnh nhân, những người có tiếp xúc với bệnh nhân cần đeo khẩu trang y tế. Rửa tay trước và sau khi tiếp xúc với bệnh nhân để chống lan truyền bệnh
- Thực hiện tốt vệ sinh môi trường, vệ sinh cá nhân.
- Tăng cường bổ sung vitamin, rau quả xanh tăng sức đề kháng cho trẻ.
- Khi nghi ngờ những biểu hiện trẻ mắc bệnh sởi phải đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để chẩn đoán và điều trị. Phần lớn những trường hợp bé bị năng có thể dẫn tới tử vong là do mẹ châm mang bé tới bệnh viện.
Phạm Thị Định (K.Khám bệnh - BVĐKNB)
